TÍNH CHẤT CƠ BẢN VÀ MỘT SỐ LƯU Ý VỀ AXIT NITRIC HNO3

HNO3  là một hợp chất vô cơ. Nó cũng có những tính chất cơ bản ảnh hưởng tới các quá trình sản xuất, vận chuyển và sử dụng. Bài viết này, Vũ hOàng sẽ giới thiệu một vài tính chất đặc trưng của hoá chất cũng như những lưu ý cần thiết khi tiếp xúc với hoá chất HNO3

Tính chất vật lí

Axit nitric tinh khiết là chất lỏng không màu, bốc khói mạnh trong không khí ẩm. D=1,53g/cm3, sôi ở 860 độ C. HNO3 tinh khiết kém bền, ngay ở điều kiện thường khi có ánh sáng bị phân hủy một phần giải phóng khí nitơ đioxit (NO2). Khí này tan trong dung dịch axit, làm cho dung dịch có màu vàng.
HNO3 tan trong nước theo bất kì tỉ lệ nào. Trong phòng thí nghiệm thường có loại axit đặc nồng độ 68%, D=1,40g/cm3.

Tính chất hóa học của axit nitric

Axit nitric được xem là một dung dịch nitrat hidro hay còn được biết đến là axit nitric khan.  Nó là một monoaxit mạnh với tính oxy hóa mạnh có thể nitrat hóa nhiều hợp chất vô cơ. Có hằng số cân bằng axit (pKa) = – 2

Trong dung dịch, axit nitric bị điện ly hoàn toàn thành các ion nitrat NO3-  và một proton hydrat hay còn gọi là ion hyđroni. Do nó là một monoproton chỉ có một sự phân ly

H₃O + HNO₃ + H₂O → H₃O⁺ + NO₃–

• Làm quỳ tím hóa đỏ
• Phản ứng với bazo, oxit bazo và muồi cacbonat tạo ra các muối nitrat

2HNO₃ + CuO → Cu(NO₃)₂ + H₂O

2HNO₃ + Mg(OH)₂ → Mg(NO₃)₂ + 2H₂O

• Có thể tác dụng với hầu hết các kim loại trừ Au và Pt để tạo thành muối nitrat và nước

Kim loại + HNO_{3 đặc  →} muối nitrat + NO + H₂O (t^o)

HNO_3 loãng + Kim loại +   → muối nitrat + NO + H₂O

Kim loại + HNO_{3 loãng lạnh}  → muối nitrat + H₂

Mg (rắn) + 2HNO_{3 loãng lạnh} → Mg(NO₃)₂ + H₂ (khí)

• Nhôm, sắt, crom thụ động với axit nitric đặc nguội do lớp oxit kim loại được tạo ra giúp bảo vệ chúng không bị oxy hóa tiếp
• Tác dụng với phi kim (các nguyên tố á kim trừ silic và nhóm halogen) tạo ra nito dioxit nếu là axit nitric đặc và oxit nito đối với axit loãng cùng nước và oxit của phi kim.

C + 4HNO_3 đặc → 4NO₂ + 2H₂O + CO₂

P + 5HNO_3 đặc  → 5NO₂ + H₂O + H₃PO₄

3C + 4HNO_3 loãng →  3CO₂ + 4NO + 2H₂O

• Tác dụng với oxit bazo, bazo và muối mà kim loại trong hợp chất này chưa lên hóa trị cao nhất

FeO + 4HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO₂ + 2H₂O

FeCO₃ + 4HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO₂ + 2H₂O + CO₂

• Phản ứng với hợp chất

3H₂O + 2HNO₃ (> 5%) →  3S (kết tủa) + 2NO + 4H₂O

PbS + 8HNO₃ (đặc) → PbSO₄ (kết tủa) + 8NO₂ +  4H₂O

Ag₃PO₄ tan trong HNO₃ → HgS không phản ứng với HNO₃

Axit nitric có thể tác dụng với nhiều hợp chất hữu cơ và có khả năng phá hủy chúng nên sẽ gây nguy hiểm cao khi loại axit này tiếp xúc với cơ thể người

Chú ý tính oxi hoá của axit nitric HNO3

HNO3 khi tác dụng với các chất có tính khử như: kim loại, phi kim, các hợp chất của Fe,… sẽ thể hiện tính oxi hóa mạnh

Thông thường:

• Nếu axit nitric đặc, nóng tạo ra khí NO2
• Nếu axit nitric loãng, thường cho ra khí NO. Nếu chất khử có tính khử mạnh, nồng độ axit và nhiệt độ thích hợp có thể cho ra các chất khí N2O, N2, NH4NO3

Lưu ý:

• Một số kim loại như: Sắt, nhôm, crom,… không tan trong axit HNO3 đặc, nguội do bị thụ động hóa.
• Khi axit HNO3 tác dụng với bazơ, oxit bazơ không có tính khử chỉ xảy ra phản ứng trung hòa.
• Với kim loại có nhiều hóa trị (Fe, Cr), nếu dùng dư axit sẽ tạo muối hóa trị 3 của kim loại (Fe3+, Cr3+). Nếu axit dùng thiếu, dư kim loại sẽ tạo muối hóa trị 2 (Fe2+, Cr2+). Hoặc có thể tạo đồng thời 2 loại muối.
• Các chất khử phản ứng với muối NO3- trong môi trường axit tương tự phản ứng với HNO3.

Trên đây là những tính chất cơ bản của HNO3 mà dựa vào đó, con người sử dụng hoá chất này cho nhiều mục đích khách nhau.

Để mua hoá chất HNO3 giá rẻ hiện nay thì một địa chỉ uy tín đó là Hoá chất Vũ Hoàng. Với hơn 20 năm kinh nghiệm, Vũ Hoàng là một trong các đơn vị cung cấp axit nitric nói riêng và các loại hóa chất nói chung cho nhiều đối tác lớn. Chúng tôi luôn đảm bảo hàng hoá tới tay khách hàng là chính hãng với giá tốt nhất.

Quý khách hàng có nhu cầu mua hoá chất vui lòng liên hệ:

Hotline: Mr. Huy :0945609898

Website : https://vuhoangco.com.vn

Email : vuhoang@vuhoangco.com.vn