Xút lỏng (NaOH) là hóa chất công nghiệp được sử dụng rộng rãi trong đời sống và sản xuất. Tuy vậy, NaOH là hóa chất tiềm ẩn những nguy hại với sức khỏe và tính mạng con người. Do đó, quy trình lưu trữ và vận chuyển hóa chất nên được thực hiện một cách cẩn thận để đảm bảo an toàn.
1 Xút lỏng và một số đặc tính cơ bản
Dung dịch natri hidroxit hay thường gọi là xút lỏng hoặc dung dịch NaOH, là một trong những dạng xút phổ biến được ứng dụng trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau như:
- Nguyên liệu sản xuất xà phòng.
- Dung môi cần thiết trong công nghệ lọc dầu.
- Xử lý nước thải công nghiệp.
- Nguyên liệu khai thác và tinh chế nhôm.
- Xử lý nước, giấy, dệt nhuộm, xà phòng và chất tẩy rửa.
– Xút có tính nhờn, khả năng ăn mòn cao đối với các vật chất hữu cơ. Khi phải ứng với dung môi như nước, xút tạo thành dung dịch kiềm mạnh, giải phóng nhiệt lượng lớn. Xút có khả năng hấp thụ CO2 trong không khí. Vì vậy nó thường được bảo quản ở trong bình có nắp kín.
– Dung dịch NaOH phản ứng mãnh liệt với nước và giải phóng một lượng nhiệt lớn, hòa tan trong este, etanol, metanol, các dung môi không phân cực và để lại màu vàng trên giấy và sợi.
2 Sự nguy hiểm của xút lỏng đối với con người
Natri Hydroxit là một trong những hóa chất nằm ở đầu bảng độc A, dạng nguy hiểm, gây ảnh hưởng đến tính mạng con người nếu tiếp xúc trực tiếp.
Do tính kiềm cao, xút có thể ăn mòn ca, cơ và các cấu tạo hữu cơ thuộc cơ thể con người. Nếu uống phải, xút khiến các cơ quan nội tạng ngay lập tức bị phân hủy, dẫn đến tử vong. Ngửi phải xút NaOH có thể ảnh hưởng đến hoạt động của hệ hô hấp, gây dị ứng hoặc viêm phổi. Khi bắn vào mắt, xút phá hỏng kết cấu giác mạc gây mù lòa.
3 Yêu cầu an toàn khi bảo quản, vận chuyển xút lỏng
3.1 Bảo quản
Xút lỏng rất dễ hấp thụ CO2 nên bắt buộc phải được lưu trữ bằng bình có nắp đậy, cách ly với không khí. Các bình chứa phải có dán nhãn, cảnh báo nguy hiểm.
Đảm bảo kho chứa khô thoáng, không để gần các hóa chất có tính axit, kim loại, các chất dễ gây cháy, nổ…
Luôn có đồ bảo hộ và các thiết bị cần thiết để xử lý đề phòng trường hợp xảy ra sự cố tràn, rỏ rỉ hóa chất.
Không để cho những người không có phận sự lại gần nơi chứa hóa chất.
3.2 Vận chuyển
Khi vận chuyển xút, cần phải lưu ý một số yêu cầu cơ bản để đảm bảo an toàn.
– Vận chuyển xút lỏng bằng xitec hoặc thùng kín được làm từ thép nguyên chất, nhựa PVC hoặc polyetylen có khung bảo vệ bằng sắt. Thùng chứa phải được phân biệt bằng nhãn dán hoặc màu sơn để cảnh báo ăn mòn.
– Phương tiện vận chuyển xút cần di chuyển liên tục từ địa điểm xuất phát đến cơ sở tiếp nhận, tránh dừng đỗ ở nơi đông người.
– Xút được di chuyển đến các địa điểm tiêu thụ bằng cách bơm qua đường ống thép. Các đường ống này phải được vệ sinh bằng nước sau khi sử dụng do xút có thể gây kết tinh muối độc hại.
– Biện pháp tốt nhất để di chuyển xút một cách tối ưu là đặt đường ống dẫn xút bên cạnh ống dẫn hơi nóng để ngăn chặn quá trình kết tinh muối.
– Xút cần được vận chuyển riêng, tách biệt với người, gia súc và những hàng hóa phổ biến khác.
– Sau khi hoàn tất quá trình vận chuyển, cần lưu trữ xút ở nơi khô ráo, tránh xa các yếu tố hóa chất khác để phòng chống cháy nổ.
– Sử dụng trang bị bảo hộ cho nhân viên thực hiện quá trình vận chuyển xút.
Đào tạo kiến thức về hóa chất, nhất là cách xử lý khi gặp sự cố với NaOH cho nhân viên tiếp xúc với hóa chất để giảm thiểu tối đa rủi ro khi xảy ra sự cố.
Tuy được sử dụng phổ biến trong nhiều ngành công nghiệp nhờ tính năng nổi bật, dung dịch NaOH vẫn tiềm tàng nhiều nguy hiểm cho người sử dụng. Tuân theo các lưu ý cần thiết khi bảo quản, vận chuyển xút lỏng là một điều cần thiết để đảm bảo an toàn cho nhân lực và quy trình sản xuất.