Trong mỗi hệ thống xử lý nước thải đều có chứa những công nghệ, thiết bị khác nhau, tùy thuộc vào mức độ ô nhiễm của nguồn nước cần xử lý và nguồn chi phí chủ đầu tư có thể chi trả. Tuy nhiên, nhìn chung thì chúng đều được phân chia làm 3 bước cơ bản dưới đây:
1 Xử lý bậc 1-Xử lý cơ bản
Công đoạn này thường chia thành tiền xử lý và xử lý sơ bộ. Kết quả của giai đoạn này là loại được hầu hết các tạp chất rơm rác, sợi, vật thô nổi, tạp chất nặng (cát, sỏi), một phần tạp chất ở dạng lơ lửng …để bảo vệ bơm, đường ống, thiết bị tiếp theo và đưa nước thải vào xử lý cơ bản có hiệu quả hơn.
Các công trình của bậc xử lý này thường là: Song, lưới chắn rác, có thể có máy nghiền và cắt vụn rác, lắng cát, bể điều hòa, bể trung hòa, tuyển nổi và lắng 1, lọc hấp thụ bằng than hoạt tính. Bể điều hòa đôi khi có trang bị sục khí, bổ sung hóa chất Clo để khử mùi, khử màu và làm tăng cường quá trình oxi hóa.
2. Xử lý bậc 2- Xử lý ô nhiễm
Đây được xem là trái tim của hệ thống xử lý nước thải. Chủ yếu ứng dụng các quá trình sinh học, hóa lý, cơ học. Công đoạn này loại bỏ phần lớn chất ô nhiễm trong nước thải sẽ bị xử lý.
Phương pháp hóa lý
Phương pháp xử lý hóa lý là một trong những phương pháp thông dụng trong xử lý nước thải công nghiệp. Giai đoạn xử lý hóa lý có thể là giai đoạn xử lý độc lập hoặc xử lý kết hợp với xử lý cơ học, sinh học, hóa học trong dây chuyền công nghệ xử lý nước thải đầy đủ. Quá trình hóa lý dùng để xử lý nước thải có nhiều chất lơ lửng, chất độc hại, độ màu cao và là tiền đề cho xử lý sinh học phía sau.
Các phương pháp hóa lý thường được ứng dụng để xử lý nước thải gồm có: keo tụ, tuyển nổi, hấp phụ, trích ly, trao đổi ion.
– Keo tụ là quá trình dính kết các hạt keo chứa trong nước thải do chuyển động nhiệt, do xáo trộn và kết quả của quá trình này là từ các hạt keo rất bé tạo nên tổ hợp có kích thước lớn hơn và dễ dàng lắng xuống đáy. Các hóa chất keo tụ thường được ứng dụng trong xử lý nước thải là PAC, phèn nhôm, Polymer…
– Tuyển nổi là quá trình dính bám phân tử của các hạt chất bẩn đối với bề mặt phân chia của hai pha: khí – nước và hình thành hỗn hợp ” hạt rắn -bọt khí” nổi lên trên mặt nước và sau đó được loại bỏ đi.
– Hấp phụ là quá trình thu hút hay tập trung các chất bẩn trong nước thải lên bề mặt của chất hấp phụ. Các chất hấp phụ thông dụng trong kỹ thuật xử lý nước thải bao gồm: than hoạt tính, đất hoạt tính giúp loại bỏ chất tẩy rửa, thuốc nhuộm, hợp chất chlorinated, dẫn xuất phenol hoặc hydroxyl, hợp chất sinh mùi và vị, chất ô nhiễm vi lượng, kim loại nặng.
Phương pháp hóa học:
Trung hòa: nước thải thường có những giá trị pH khác nhau, muốn nước thải được xử lý tốt bằng phương pháp sinh học phải tiến hành điều chỉnh pH về vùng 6,6 – 7,6.
Hoá chất dùng để trung hoà nước thải chứa axit là xút hoặc vôi.
Các loại axit như H2SO4, HCL được dùng để trung hòa nước thải có pH cao.
Phương pháp sinh học
Vi sinh vật sử dụng chất hữu cơ và một số khoáng chất làm thức ăn để sinh trưởng và phát triển. Lợi dụng điều này, xây dựng các bể vi sinh, nhờ hoạt động của vi sinh vật để khử các chất hữu cơ chứa cacbon trong nước thải, phân hủy các chất hữu cơ dễ phân hủy thành các chất vô cơ và chuyển các chất hữu cơ ổn định thành bông cặn dễ loại bỏ ra khỏi nước.
Các quá trình sinh học gồm 5 nhóm chính: Quá trình hiếu khí, quá trình kị khí, quá trình trung gian- anoxic, quá trình tùy tiện và quá trình ở ao hồ.
Để đạt được hiệu quả phân huỷ sinh học các chất ô nhiễm hữu cơ cao cần bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết như nitơ, phốt pho và có thể một vài nguyên tố hiếm. Phương pháp xử lý sinh học được áp dụng tương đối rộng do chi phí vận hành và bảo dưỡng thấp.
3 Giai đoạn 3- Hoàn thiện
Công đoạn xử lý bậc 3 bao gồm: keo tụ/ tạo bông, lọc, khử trùng, oxy hóa nâng cao và hiệu chỉnh pH về trung tính. Quá trình xử lý bậc 3 được áp dụng để xử lý triệt để các chất ô nhiễm còn lại trong nước thải hay tái sử dụng.
Đối với nguồn nguyên liệu là Cotton, công nghệ xử lý ngược lại với nguyên liệu là Polyester và sợi pha là: quá trình sinh học trước quá trình hóa lý.Công đoạn xử lý bậc 3 được áp dụng: lọc và khử trùng; oxy hóa nâng cao và hiệu chỉnh pH về trung tính.