Hướng giải quyết cho bài toán xử lý nước thải làng nghề như thế nào?

Các làng nghề truyền thống đã và đang có nhiều đóng góp cho sự phát triển kinh tế của các hộ gia đình ở nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh ta. Nhiều làng nghề truyền thống hiện nay đã được khôi phục, đầu tư phát triển với quy mô và kỹ thuật cao hơn, hàng hóa không những phục vụ nhu cầu trong tỉnh mà còn cho đáp ứng nhu cầu của cả nước với giá trị lớn. Tuy nhiên, một trong những thách thức đang đặt ra đối với các làng nghề là vấn đề môi trường và sức khỏe của người lao động, của cộng đồng dân cư đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng từ hoạt động sản xuất của các làng nghề.

Lý do ô nhiễm nước thải tại các làng nghề truyền thống

Có thể thấy qua tin tức, báo chí, truyền hình, tình trạng ô nhiễm môi trường (nước, đất, không khí) của làng nghề đã ở mức báo động từ khá lâu. Song cho đến nay, hầu hết các làng nghề vẫn chưa có công trình xử lý chất thải phù hợp, ngoài những công trình xử lý truyền thống do nhà nước đầu tư. Phần lớn nước thải chưa được xử lý vẫn đổ thẳng ra sông, suối, ao, hồ, biển… gây hiểm họa khôn lường: nhiều chỉ tiêu phân tích vượt tiêu chuẩn môi trường cho phép đến hàng chục lần, nguồn nước ngầm bị ô nhiễm; bề mặt ao hồ, kênh mương thủy lợi bị nhiễm độc…

Ước tính mỗi ngày, các làng nghề thải ra môi trường hàng nghìn m3 nước thải sản xuất và sinh hoạt. Nhiều hộ gia đình, nhiều làng nghề vì lợi ích kinh tế vẫn cố tình vi phạm và chấp nhận sống chung với ô nhiễm mặc dù biết rõ hậu quả sẽ như thế nào.

Bên cạnh ý thức của người dân, công nghệ sản xuất lạc hậu tại các làng nghề, cơ sở hạ tầng thấp cũng một phần gây nên lượng chất thải lớn. Hầu hết các cơ sở đều không có các phương pháp, hệ thống xử lý nước thải tại làng nghề.

Việc triển khai các biện pháp xử lý, giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước tại các địa phương gặp nhiều khó khăn, bất cập, dẫn đến nhiều dịch bệnh nguy hiểm hoành hành, người dân phải di cư đến địa phương khác. Tỷ lệ người mắc các bệnh do nước bẩn có xu hướng tăng trong những năm gần đây.

Qua khảo sát, tuổi thọ trung bình của người dân ở các làng nghề giảm, thấp hơn 10 năm so với các làng không làm nghề. Thực tế đó đặt ra vấn đề là phải có các hành động thiết thực để xử lý nước thải tại làng nghề ngay bây giờ.

Đặc điểm nước thải làng nghề

Theo các khảo sát của Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường), nguồn nước ngầm tại các làng nghề đều bị ô nhiễm bởi NH4, phenol…; hay các chỉ tiêu sinh học như ecoli, coliform, kim loại nặng As, Hg khá cao…

Trong nước thải làng nghề có chứa các hợp chất vô cơ độc hại như acid, bazo, muối, kim loại nặng… thường thấy ở các làng nghề cơ khí, mạ, đúc, tẩy nhuộm.

Bên cạnh đó, các chất tạo màu, xơ sợi… thường thấy ở các làng nghề dệt, tẩy nhuộm, sơn mài, ươm tơ… làm cho nước chuyển màu, tăng hàm lượng chất hữu cơ trong nước, gây mùi khó chịu.

Hay, nước thải từ sản xuất giấy có pH từ 8,4-9 và hàm lượng NH4 là 4mg/1, hàm lượng chất hữu cơ cao, nước thải có màu nâu, mùi khó chịu…

Làng nghề mạ thau nhôm cho ra sông ngòi nước thải chứa nhiều hóa chất độc hại nguy hiểm như HCL, NaOH, Cr hay HCN…

Kết quả phân tích nước thải cho thấy hàm lượng Cr6+ vượt 1,8 lần, Cu2+ vượt 1,7 lần, BOD và COD vượt TCCP 3- 4 lần, Niken vượt 8 lần, đặc biệt hàm lượng CN- trong nước thải vượt 65- 117 lần…

Để xử lý nước thải có chứa nhiều hợp chất độc và không tan như thế, các phương pháp xử lý nước thải truyền thống sẽ không thể nào mang lại kết quả tốt nhất. Vậy đâu mới là phương pháp xử lý nước thải tại làng nghề phù hợp nhất?

Nên xử lý nước thải làng nghề như thế nào?

Việc đầu tiên chính là nâng cao ý thức người dân về vấn đề này.

Các cơ quan quản lý môi trường địa phương nơi có làng nghề cần phải sớm xây dựng những quy chuẩn đặc thù về nước xả thải cho từng làng nghề và có những biện pháp giám sát, quản lý chặt chẽ.

Nghiên cứu, quy hoạch, mở rộng cụm công nghiệp làng nghề để đưa các hộ sản xuất ra khỏi khu dân cư; đưa công nghệ mới xử lý nước thải của các làng nghề nhằm giảm thiểu ô nhiễm từ đầu nguồn sản xuất.

Cần có những chính sách, cơ chế mở để khuyến khích các hộ sản xuất có công nghệ sản xuất thân thiện với môi trường, bảo đảm mục tiêu phát triển làng nghề bền vững trong tương lai.

Đẩy nhanh tiến độ xây dựng các khu xử lý nước thải tập trung tại các cụm công nghiệp chưa có hệ thống xử lý nước thải. Kiểm tra, rà soát, nâng cấp các hệ thống xử lý cũ không đáp ứng yêu cầu thay thế bằng hệ thống xử lý công nghệ mới thân thiện với môi trường. Lắp đặt hệ thống quan trắc theo dõi về chất lượng môi trường tại các cụm công nghiệp.

Hóa chất Vũ Hoàng- cung cấp giải pháp xử lý nước thải chuyên nghiệp